Ngày 02/10/2024, Vietnam Report công bố danh sách Top 10 Công ty uy tín ngành Tài chính năm 2024. Lễ vinh danh các Công ty uy tín do Vietnam Report và Báo VietNamNet tổ chức sẽ diễn ra vào tháng 10/2024 tại Hà Nội.

Top 10 Công ty uy tín ngành Tài chính được xây dựng dựa trên nguyên tắc khoa học và khách quan. Các Công ty được đánh giá, xếp hạng dựa trên 3 tiêu chí chính: (1) Năng lực tài chính thể hiện trên báo cáo tài chính năm gần nhất; (2) Uy tín truyền thông được đánh giá bằng phương pháp Media Coding – mã hóa các bài viết về công ty ngành tài chính trên các kênh truyền thông có ảnh hưởng; (3) Khảo sát đối tượng nghiên cứu và các bên liên quan được thực hiện cập nhật đến tháng 8/2024.

Danh sách 1: Top 10 Công ty uy tín ngành Tài chính năm 2024 – Nhóm: Công ty Chứng khoán

Nguồn: Vietnam Report, tháng 9/2024

Danh sách 2: Top 5 Công ty uy tín ngành Tài chính năm 2024 – Nhóm: Công ty Tài chính

Nguồn: Vietnam Report, tháng 9/2024

Hệ thống tài chính là huyết mạch của nền kinh tế, đảm nhận vai trò cung cấp nguồn vốn trực tiếp hoặc gián tiếp vào thị trường, giúp thúc đẩy hoạt động sản xuất, đầu tư và tiêu dùng. Trong đó, hệ thống ngân hàng đang giữ vai trò chủ đạo với tổng tài sản vượt mức 21 triệu tỷ đồng. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế luôn vận động, vai trò của các tổ chức tài chính phi ngân hàng, đặc biệt là nhóm công ty chứng khoán và công ty tài chính, ngày càng được chú trọng.

Các công ty chứng khoán đóng vai trò quan trọng trong việc huy động vốn cho doanh nghiệp thông qua các hoạt động tư vấn phát hành cổ phiếu, trái phiếu và hỗ trợ giao dịch chứng khoán. Họ không chỉ là cầu nối giữa nhà đầu tư và doanh nghiệp mà còn là nhân tố thúc đẩy sự minh bạch và hiệu quả của thị trường tài chính. Cùng với đó, các công ty tài chính góp phần quan trọng vào việc mở rộng nguồn vốn tín dụng tiêu dùng, giúp người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận các khoản vay tiêu dùng, mua sắm hoặc đầu tư nhỏ lẻ. Với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế số và sự gia tăng của tầng lớp trung lưu, nhu cầu tiêu dùng ngày càng cao, dẫn đến sự phát triển bùng nổ của lĩnh vực tài chính tiêu dùng. Sự kết hợp giữa hệ thống ngân hàng và các tổ chức tài chính phi ngân hàng tạo nên một hệ thống tài chính linh hoạt, đa dạng và đáp ứng nhu cầu vốn cho mọi thành phần trong nền kinh tế. Việc nâng cao năng lực và phát triển bền vững của các công ty chứng khoán và công ty tài chính sẽ góp phần tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của thị trường tài chính nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung.

Nhắc lại về 2023, điểm sáng – tối xen kẽ trên thị trường Tài chính

Các công ty chứng khoán đã cho thấy kết quả kinh doanh phục hồi mạnh trong năm 2023 sau mức đáy của thị trường được ghi nhận vào năm trước đó bởi hàng loạt các biến cố trên thị trường bất động sản và ngân hàng. Sự bình tâm trở lại của thị trường đã vực dậy các công ty chứng khoán, tuy nhiên mức phục hồi chưa kéo thị trường trở lại vùng đỉnh của năm 2021. Thị trường phục hồi là khoảng thời gian tốt để có thêm nhiều nhà đầu tư mới. Đến hết năm 2023, số lượng tài khoản chứng khoán đạt 7,2 triệu, tăng hơn gần 400 nghìn tài khoản so với năm 2022. Một lần nữa, câu chuyện lỡ hẹn vận hành hệ thống KRX được nhắc đến, hành trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn dang dở, nhiều khía cạnh về quy định pháp luật cần hoàn thiện để đủ điều kiện đưa thị trường chứng khoán nâng hạng trở thành thị trường mới nổi, tạo ra bước tiến mới nhanh hơn, bền vững hơn.

Nhóm công ty tài chính trải qua năm 2023 đầy khó khăn khi nền kinh tế tăng trưởng 5,05% chưa như kỳ vọng, lạm phát đã đẩy lãi suất lên cao và chỉ giảm thực sự vào nửa sau năm 2023 đã ảnh hưởng nặng nề tới mong muốn tiêu dùng và khả năng chi trả của người dân, kể cả đó là khả năng chi trả trong tương lai. Cụ thể, đỉnh lãi suất huy động đầu năm 2023 đạt tới 12%/năm, tạo áp lực tăng lãi suất cho vay, đặc biệt là vay tiêu dùng và tín chấp. Nhiều khoản vay tiêu dùng phải gánh mức lãi suất trên 50%/năm, một con số gây lo ngại trong bối cảnh pháp luật chưa có quy định rõ ràng về trần lãi suất cho hình thức vay này. Mức lãi suất cao bất thường trong một khoảng thời gian kéo dài không chỉ làm giảm mạnh nhu cầu tiêu dùng, mà còn gây ra áp lực trả nợ nặng nề đối với người dân. Với tình hình tài chính của nhiều hộ gia đình và cá nhân chưa phục hồi sau đại dịch và các khó khăn kinh tế, các khoản vay đã trở thành gánh nặng, kết quả dẫn tới nợ xấu gia tăng.

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, tổng tài sản của các công ty tài chính và cho thuê tính đến cuối tháng 1/2024 giảm hơn 6.900 tỷ đồng so với cuối năm 2023, tương đương mức sụt giảm 2,28%. Trước đó, năm 2023 đã chứng kiến sự suy giảm mạnh nhất trong nhiều năm của nhóm này với mức giảm hơn 8.000 tỷ đồng. Như vậy, tổng tài sản của các công ty tài chính đã giảm gần 15.000 tỷ đồng, tương đương 4,8% từ cuối năm 2022 đến đầu năm 2024, phản ánh rõ ràng tình hình khó khăn của ngành. Bức tranh ảm đạm của nhóm công ty tài chính năm 2023 phản ánh một thực tế khó khăn của nền kinh tế, nơi mà sự kết hợp giữa lạm phát cao và khả năng chi tiêu suy giảm đã tạo nên một vòng xoáy tiêu cực đối với lĩnh vực tài chính tiêu dùng. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp tài chính mà còn làm giảm đi niềm tin của người dân vào các hình thức vay tiêu dùng trong bối cảnh lãi suất cao và thu nhập không cải thiện.

Ngành Tài chính gắn liền với đà phục hồi kinh tế trong năm 2024

Kinh tế Việt Nam đang phục hồi mạnh mẽ với 6,42% trong nửa đầu năm 2024, vượt xa mức 3,72% cùng kỳ năm 2023, chỉ thấp hơn mức tăng 6,58% của nửa đầu năm 2022 khi xét trong giai đoạn 2020-2024. Sự tăng trưởng này được thúc đẩy bởi sự phục hồi của các ngành công nghiệp, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) 8 tháng đầu năm 2024 tăng 8,6% so với cùng kỳ. Không thể thiếu sót là sự phục hồi kinh tế nhanh chóng của các đối tác thương mại lớn, kiến tạo bước nhảy 15,8% cho giá trị hàng hóa xuất khẩu trong 8 tháng năm 2024. Gần đây, Ngân hàng Thế giới đã đưa dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam cả năm 2024 đạt 6,1%, cao hơn nhiều con số thực tế Việt Nam đã đạt trong năm 2023.

Hình 1: Top 5 cơ hội cho sự tăng trưởng của thị trường Tài chính năm 2024

Nguồn: Vietnam Report, Khảo sát ngành Tài chính, tháng 8-9/2024

Kết quả khảo sát của Vietnam Report chỉ ra 85,7% số doanh nghiệp và chuyên gia ngành Tài chính lựa chọn Triển vọng phục hồi của nền kinh tế Việt Nam là cơ hội lớn nhất cho sự tăng trưởng của thị trường Tài chính năm 2024. Ngoài ra, các yếu tố vĩ mô kể đến như Tiêu dùng cuối cùng tăng trưởng khá, Môi trường kinh doanh ổn định được lựa chọn với tỷ lệ tương ứng 82,3% và 69,5%. Trong 6 tháng đầu năm 2024, tiêu dùng cuối cùng tăng 5,78% so với cùng kỳ năm 2023, đóng góp 64,26% vào tốc độ tăng chung của toàn nền kinh tế, cho thấy cơ sở để nhóm công ty tài chính có cơ hội lội ngược dòng so với những gì đã ghi nhận trong năm 2023. Bởi lẽ, tiêu dùng cuối tăng trưởng đồng nghĩa với sức cầu đã được phục hồi và nhu cầu chi tiêu, mua sắm đang dần cải thiện, kéo theo nhu cầu về vay tiêu dùng ngắn hạn – những khách hàng chính của các công ty tài chính. Bên cạnh đó, môi trường kinh doanh ổn định lại là điều kiện lý tưởng để đưa dòng vốn ngoại quay trở lại thị trường, một phần trong đó đi vào qua kênh chứng khoán, kỳ vọng sớm kết thúc những đợt bán ròng liên tục trên thị trường chứng khoán thời gian qua.

Nền kinh tế tăng trưởng ổn định đòi hỏi dòng vốn dồi dào và thông suốt, thị trường chứng khoán tiếp tục là kênh dẫn truyền vốn quan trọng trên thị trường. Theo Bộ Tài chính, trong 6 tháng đầu năm 2024, các doanh nghiệp huy động khoảng 181.345 tỷ đồng trên thị trường chứng khoán, thông qua chào bán cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp. Số lượng tài khoản của nhà đầu tư trên thị trường tính đến hết tháng 8/2024 đạt hơn 8,6 triệu tài khoản, tăng 19,4% so với cuối năm 2023. Dẫu vậy, số lượng tài khoản hiện tương đương 8,6% dân số đang thấp hơn nhiều tỷ lệ khoảng 25% của các thị trường phát triển. Ngoài ra, một người có thể sở hữu nhiều tài khoản tại các công ty chứng khoán khác nhau, do đó, kỳ vọng tăng số lượng nhà đầu tư lên 9 triệu tài khoản vào năm 2025 và 11 triệu tài khoản vào năm 2030 là hoàn toàn có thể đạt được. Sự gia tăng đều đặn của số lượng tài khoản nhà đầu tư mới tham gia thị trường là dấu hiệu tích cực cho thấy thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục duy trì sức hấp dẫn.

Hình 2: Cơ cấu doanh thu và ROA nhóm công ty chứng khoán giai đoạn 2022-6T.2024

Nguồn: Vietnam Report tổng hợp

Với thị trường chứng khoán tăng trưởng nhanh chóng gắn liền với đà phục hồi kinh tế, các công ty chứng khoán đang có kết quả kinh doanh vô cùng triển vọng trong nửa đầu năm 2024. Thống kê của Vietnam Report đối với nhóm 20 công ty chứng khoán lớn nhất tính theo tài sản ghi nhận tại kỳ báo cáo tài chính Quý II/2024, chiếm khoảng 80% tổng tài sản toàn ngành, chỉ số hiệu quả hoạt động ROA chỉ rõ xu hướng đi lên khi bước sang năm 2024. Điều này có được nhờ tổng lợi nhuận sau thuế trong 6 tháng 2024 đã ngang bằng với tổng lợi nhuận trước thuế cả năm 2022 và gần 75% số tương ứng năm 2023, trong khi tổng tài sản năm 2023 ghi nhận tăng 29,2% so với đầu năm và 6 tháng 2024 tăng 18,4% so với đầu năm. Về cơ cấu doanh thu, ghi nhận sự chuyển dịch trong những năm qua khi tỷ trọng doanh thu hoạt động lõi ngày càng giảm, thay vào đó, các công ty chứng khoán tăng cường nguồn thu từ hoạt động tự doanh. Mảng doanh thu từ hoạt động cho vay ký quỹ duy trì ổn định ở mức dưới 30%.

Cụ thể, doanh thu hoạt động lõi bao gồm doanh thu môi giới, doanh thu bảo lãnh phát hành, tư vấn, ủy thác đấu giá, lưu ký chứng khoán, trong đó đa phần là doanh thu môi giới chứng khoán. Các công ty chứng khoán đang đối mặt với cuộc chơi về giá, cụ thể là phí giao dịch, khi một số công ty trong ngành áp dụng “zero fee – miễn phí giao dịch” nhằm thu hút nhà đầu tư, giành thị phần, điều này làm cho khó có thể nâng tỷ lệ doanh thu môi giới trong tổng doanh thu. Tỷ lệ doanh thu hoạt động lõi đã giảm từ 32,9% năm 2022, xuống 26,4% năm 2023 và 26,6% trong nửa đầu năm 2024. Khi có được khách hàng, các công ty chứng khoán thu được lợi nhuận từ cho vay ký quỹ hay lợi nhuận từ cho vay margin. Lượng ký quỹ đối với các khách hàng được mỗi công ty chứng khoán xác định riêng dựa trên tài sản đảm bảo là lượng cổ phiếu thực mà khách hàng đang nắm giữ, nhờ đó mà doanh thu từ môi giới và cho vay ký quỹ được đánh giá an toàn và ổn định hơn. Trong thời kỳ lãi suất thấp, các công ty chứng khoán có thể tận dụng nguồn vốn rẻ từ hệ thống ngân hàng, sẽ là bàn đạp giúp các doanh nghiệp tăng hạn mức ký quỹ cho nhà đầu tư, từ đó cải thiện doanh thu cao hơn nữa. Doanh thu tự doanh được hiểu là nguồn thu mà công ty chứng khoán tự đầu tư và sinh lời, nguồn thu này được đánh giá có mức độ rủi ro hơn nhưng lại hấp dẫn các công ty chứng khoán nhờ tỷ suất sinh lời cao khi thị trường thuận lợi. Trong nửa đầu năm 2024, doanh thu tự doanh đang chiếm 44,2% và gần bằng với doanh thu hoạt động lõi và cho vay ký quỹ cộng lại.

Nhóm công ty tài chính mang nét đặc thù bởi không chịu nhiều quy định cho vay so với ngân hàng, nhờ vậy có thể tiếp cận nhiều khách hàng hơn, nhưng bị giới hạn bởi khả năng huy động vốn. Hiện nay quy mô của thị trường tín dụng tiêu dùng toàn cầu đã tăng trưởng mạnh, đạt khoảng 11 nghìn tỷ USD năm 2023 và tiếp tục duy trì xu hướng tăng, dự kiến đạt 15 nghìn tỷ USD trong 5 năm tới. Tại Việt Nam, tổng dư nợ cho vay phục vụ đời sống, tiêu dùng đạt khoảng 2,8 triệu tỷ đồng, tương đương 20% tổng dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế. Hiện nay, có 16 công ty tài chính đang được cấp phép hoạt động, với quy mô tài sản đang lép vế so với nhóm ngân hàng. Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, tổng tài sản các công ty tài chính đạt 303 nghìn tỷ đồng, so với 18.186 nghìn tỷ đồng của nhóm ngân hàng thương mại Việt Nam. Thị trường cho vay tiêu dùng còn khá mới mẻ và còn nhiều dư địa tăng trưởng, sẽ thực sự bùng nổ khi nền kinh tế quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng.

Hình 3: Tổng tài sản nhóm công ty tài chính 6 tháng năm 2024

Nguồn: Ngân hàng Nhà nước

Điểm sáng cho nhóm công ty tài chính đã xuất hiện trong năm 2024. Tổng tài sản của các công ty trong ngành đã tăng trở lại từ vùng đáy vào tháng 2/2024. Mặc dù tổng tài sản chưa phục hồi hoàn toàn nhưng đó cũng là tín hiệu tích cực đối với nhóm công ty tài chính. Trong 6 tháng đầu năm, một số công ty lớn trong ngành đã công bố thông tin về mức lợi nhuận đạt được, điều này có được nhờ nền kinh tế đang phục hồi tốt, nợ xấu trên thị trường được kiểm soát phần nào giảm áp lực trích lập dự phòng rủi ro. Tỷ lệ an toàn vốn (CAR) tính tới ngày 30/6/2024 đối với nhóm công ty tài chính là 18,95%, luôn duy trì cao hơn nhiều so với mức 9% theo quy định.

Giải quyết khó khăn trong ngành Tài chính – Vấn đề then chốt cho sự phát triển bền vững

Top 4 thách thức của ngành Tài chính theo khảo sát của Vietnam Report bao gồm: (1) Rủi ro công nghệ (an ninh mạng, rò rỉ dữ liệu…), tội phạm tài chính gia tăng; (2) Nợ xấu gia tăng, tiềm ẩn rủi ro an toàn hệ thống; (3) Thị trường yêu cầu các sản phẩm tài chính chất lượng hơn; và (4) Cạnh tranh giữa các doanh nghiệp trong ngành.

Hình 4: Top 4 thách thức cho sự tăng trưởng của thị trường Tài chính năm 2024

Nguồn: Vietnam Report, Khảo sát ngành Tài chính, tháng 8-9/2024

An ninh mạng là một trong những vấn đề quan trọng đối với các công ty chứng khoán, đặc biệt trong bối cảnh số hóa ngày càng sâu rộng. Các công ty chứng khoán thường lưu trữ và xử lý lượng lớn thông tin nhạy cảm như dữ liệu khách hàng, giao dịch tài chính và thông tin chiến lược đầu tư. Điều này khiến họ trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công mạng nhằm đánh cắp dữ liệu, làm gián đoạn hoạt động kinh doanh hoặc thậm chí phá hoại hệ thống giao dịch. Rủi ro an ninh mạng không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp và niềm tin của khách hàng. Trong năm 2024, sự việc tiêu biểu là chứng khoán VNDirect đã bị tấn công bởi mã độc ransomware – loại phần mềm độc hại được thiết kế để mã hóa dữ liệu trên hệ thống và đòi tiền chuộc để giải mã. Sự việc trên đã khiến hoạt động giao dịch bị tê liệt hoàn toàn trong gần 10 ngày, tuy tài sản của khách hàng vẫn được đảm bảo nhưng sự việc trên cũng để lại hậu quả vô cùng nặng nề trong tâm lý nhà đầu tư.

Cũng từ đây, những yêu cầu cao hơn đối với tính bảo mật của hệ thống giao dịch cần được đảm bảo. Hai phần ba số công ty chứng khoán trả lời khảo sát của Vietnam Report đang có kế hoạch tăng 6% – 14% ngân sách cho chương trình bảo mật và an ninh mạng trong 3 năm tới, một phần ba trong số đó lên kế hoạch tăng chi ngân sách trên 10%. Tăng mức đầu tư cho an toàn thông tin là điều thiết thực khi rủi ro có thể xảy ra bất ngờ, cần tập trung nâng cấp hệ thống, đồng thời nâng cao năng lực của đội ngũ nhân viên, nhất là nhân sự công nghệ thông tin. Các công ty cần lên sẵn kịch bản cho mọi sự cố, đảm bảo dữ liệu được mã hóa, thông tin nhạy cảm không thể bị khai thác ngay cả khi hệ thống đang bị tấn công.

Khó khăn thứ hai là tình hình nợ xấu, tiềm ẩn rủi ro an toàn hệ thống. Bắt nguồn từ những khó khăn trong hoạt động kinh doanh khi nền kinh tế liên tục gặp phải những cú sốc từ đại dịch, thiên tai cho tới căng thẳng địa chính trị và nguy cơ suy thoái kinh tế, hệ quả là doanh nghiệp và người dân gặp phải khó khăn trong thanh toán những khoản nợ trước đó. Việc trích lập dự phòng rủi ro đã khiến tài sản của các công ty tài chính sụt giảm, gây áp lực đến mức lợi nhuận của doanh nghiệp và tiềm ẩn rủi ro hệ thống. Giải pháp cho các công ty tài chính là sàng lọc khách hàng rủi ro. Để làm được như vậy, các công ty tài chính cần xây dựng cơ sở dữ liệu khách hàng chi tiết, vừa hạn chế rủi ro nợ xấu, vừa phê duyệt khoản vay nhanh chóng, tạo sự thuận lợi và nâng cao trải nghiệm khách hàng.

Hình 5: Diễn biến tỷ lệ tin tức tiêu cực trên thị trường Tài chính giai đoạn T8.2023 – T7.2024

Nguồn: Vietnam Report, Dữ liệu Media Coding ngành Tài chính, từ tháng 8/2023 – 7/2024

Những khó khăn, sự cố mà các doanh nghiệp gặp phải được phản ánh rõ nét trên truyền thông và được Vietnam Report ghi nhận thông qua phương pháp media coding. Đối với nhóm công ty chứng khoán, các sự kiện tiêu cực đã tăng đột biến trong hai thời điểm: tháng 12/2023 và tháng 3/2024. Sự gia tăng này chủ yếu liên quan đến các vi phạm hành chính trong hoạt động cho vay ký quỹ và xung đột lợi ích với khách hàng. Đặc biệt nghiêm trọng, vào tháng 3/2024, VNDirect phải đối mặt với một cuộc tấn công mạng, làm tê liệt hệ thống giao dịch trong thời gian dài, gây ảnh hưởng lớn đến uy tín của công ty. Về phía nhóm công ty tài chính, tin tức tiêu cực tăng mạnh vào tháng 9/2023 và tháng 4/2024, liên quan đến việc sụt giảm đáng kể trong kết quả kinh doanh. Những vấn đề này không chỉ tác động đến niềm tin của nhà đầu tư mà còn làm dấy lên nhiều lo ngại về tính ổn định và năng lực quản trị rủi ro của các công ty trong ngành.

Sự hậu thuẫn của chính sách là cơ sở cho bước tiến bền vững của thị trường Tài chính

Những quy định và chính sách của Chính phủ nhằm hoàn thiện cơ sở pháp lý, ổn định vĩ mô, thúc đẩy chuyển đổi số, tăng cường an toàn thông tin và đẩy nhanh tiến độ nâng hạng thị trường chứng khoán đóng vai trò quan trọng định hình thị trường tài chính phát triển lành mạnh và bền vững. Kết quả khảo sát của Vietnam Report đã ghi nhận một số kiến nghị của doanh nghiệp đối với Chính phủ nhằm hỗ trợ thị trường tài chính Việt Nam phát triển mạnh mẽ hơn.

Hình 6: Một số giải pháp ưu tiên phát triển thị trường Tài chính theo kiến nghị của doanh nghiệp với Chính phủ

Nguồn: Vietnam Report, Khảo sát ngành Tài chính, tháng 8-9/2024

Đầu tiên, việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý có liên quan là yếu tố then chốt. Hệ thống pháp lý cần phải được cập nhật để phù hợp với thực tiễn thị trường, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình vận hành, từ đó nâng cao lòng tin của nhà đầu tư và khách hàng. Các quy định về quản lý tài chính, giao dịch chứng khoán, và các chuẩn mực kế toán cần phải rõ ràng, nhất quán, và dễ thực thi để hỗ trợ các công ty trong việc tuân thủ quy định. Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 theo Quyết định 1726/QĐ-TTg ngày 29/12/2023 đề ra mục tiêu, định hướng thị trường chứng khoán phát triển ổn định, an toàn, lành mạnh, hiệu quả, bền vững, hội nhập; nâng cao khả năng chống chịu rủi ro, có cơ cấu hợp lý giữa các cấu phần thị trường, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng, chủ yếu cho nền kinh tế; duy trì tăng trưởng về quy mô, chú trọng nâng cao chất lượng; phát triển các công cụ tài chính xanh, tài chính bền vững; đẩy mạnh công tác chuyển đổi số trong lĩnh vực chứng khoán; xây dựng hệ thống quản lý, giám sát thị trường gắn với ứng dụng công nghệ thông tin hiện đại; tăng cường liên kết và hội nhập quốc tế, từng bước thu hẹp về khoảng cách phát triển giữa thị trường chứng khoán Việt Nam so với các nước phát triển. Chiến lược trên được cho là kim chỉ nam cho những thay đổi căn bản của các quy định pháp luật có liên quan để hoàn thành những mục tiêu, kết quả mong đợi đã được đề ra.

Thứ hai, cộng đồng doanh nghiệp mong muốn chính sách tiền tệ được điều hành phù hợp, linh hoạt với diễn biến của thị trường với tỷ lệ lựa chọn 83,33%. Điều hành chính sách tiền tệ là một phần quan trong trọng ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, ổn định giá trị đồng tiền, từ đó tạo môi trường kinh doanh ổn định, thu hút đầu tư nước ngoài, đưa dòng vốn ngoại trở lại trạng thái mua ròng trong thời gian tới.

Thứ ba, đẩy mạnh chuyển đổi số và đảm bảo an toàn thông tin là xu hướng tất yếu. Sự hỗ trợ của chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy mạnh chuyển đổi số và đảm bảo an toàn thông tin cho các công ty tài chính và chứng khoán. Chính phủ cần xây dựng khung pháp lý đồng bộ, khuyến khích ứng dụng công nghệ và tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn đầu tư công nghệ. Đồng thời, việc triển khai các chương trình hỗ trợ đào tạo nhân lực công nghệ thông tin, nâng cao nhận thức về an ninh mạng cũng là yếu tố cốt lõi. Ngoài ra, chính phủ cần đảm bảo cơ sở hạ tầng viễn thông và công nghệ đủ mạnh, giúp quá trình chuyển đổi số diễn ra suôn sẻ và an toàn.

Thứ tư, đẩy nhanh tiến độ nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi là một chiến lược quan trọng để thu hút dòng vốn quốc tế. Khi đạt được nâng hạng, Việt Nam sẽ nằm trong danh mục đầu tư của nhiều quỹ đầu tư lớn, đặc biệt là các quỹ theo dõi chỉ số. Điều này giúp tăng thanh khoản thị trường, cải thiện sức hút của các công ty niêm yết và thúc đẩy quá trình huy động vốn. Để đạt được mục tiêu này, Chính phủ cần đẩy mạnh việc cải thiện cơ chế giao dịch, minh bạch hóa thông tin tài chính, và tăng cường sự tuân thủ theo các chuẩn mực quốc tế. Cải thiện hạ tầng công nghệ thông tin và rút ngắn thời gian thanh toán, xử lý giao dịch cũng là yếu tố quan trọng để đáp ứng các yêu cầu từ các tổ chức đánh giá như MSCI hay FTSE Russell. Theo đó, vấn đề ký quỹ trước giao dịch (prefunding) được đưa ra thông qua giải pháp cho phép các công ty chứng khoán thực hiện hỗ trợ thanh toán đối với các nhà đầu tư tổ chức nước ngoài. Nhà đầu tư tổ chức nước ngoài mua cổ phiếu vào thời điểm T+0 và được cấp vốn vào thời điểm T+1 đến T+2. Điều này sẽ giải quyết yêu cầu nâng hạng từ FTSE Russell, bao gồm việc chuyển giao đối ứng thanh toán và việc xử lý khi gặp các giao dịch thất bại. Đối với quy định lộ trình công bố thông tin bằng tiếng Anh, mục tiêu từ ngày 1/1/2028, tất cả các công ty đại chúng và niêm yết sẽ công bố thông tin định kỳ và bất thường bằng tiếng Anh. Điều này sẽ giúp tăng khả năng tiếp cận thông tin của các nhà đầu tư nước ngoài, tăng tính minh bạch của thị trường cũng như sẽ giải quyết vướng mắc từ phía MSCI trong tiêu chí về quy định thị trường và luồng thông tin.

Cuối cùng, kiểm soát nợ xấu cần được đẩy mạnh nhằm giảm thiểu rủi ro tài chính. Các công ty tài chính cần có sự hỗ trợ của Chính phủ trong xây dựng cơ sở dữ liệu, sàng lọc khách hàng nhằm hạn chế rủi ro nợ xấu. Theo đó, các công ty tài chính được cấp phép hoạt động cần kết nối và khai thác dữ liệu từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Việc này giúp đẩy mạnh các giải pháp ứng dụng dữ liệu trong hoạt động tín dụng tiêu dùng, đảm bảo an toàn và hiệu quả hơn trong quy trình thẩm định và quản lý rủi ro. Ngoài ra, các quy định liên quan đến trần lãi suất cho vay tiêu dùng và quy định về thu hồi nợ cần được bổ sung và áp dụng quyết liệt. Đây là những quy định bảo vệ người tiêu dùng khỏi những sản phẩm tài chính độc hại, cũng như văn hóa hành xử trong quá trình thu hồi nợ của một số công ty tài chính có dấu hiệu làm phiền, đe dọa đã xuất hiện trong thời gian qua.

Thị trường tài chính sẽ luôn là kênh dẫn truyền nguồn vốn, là huyết mạch của nền kinh tế. Xét riêng nhóm công ty chứng khoán và công ty tài chính, đây là hai ngành tiêu biểu trong nhóm tài chính phi ngân hàng, góp sức không nhỏ làm đa dạng hóa thị trường và tiếp cận đa dạng tập khách hàng. Dù tốc độ phục hồi chưa thực sự mạnh mẽ, song trong 6 tháng đầu năm 2024, các công ty chứng khoán và tài chính đã cho thấy những tín hiệu khả quan, song hành với triển vọng tích cực của nền kinh tế, và mở ra viễn cảnh hứa hẹn hơn trong phần còn lại năm 2024 và năm 2025. Dù còn đối mặt nhiều thách thức mang tính hệ thống cũng như những ẩn số rủi ro, các doanh nghiệp ngành tài chính đã và đang đưa ra các quyết định chiến lược để cải thiện bức tranh kinh doanh, lấy lại đà tăng trưởng và đầu tư cho nền móng thành công bền vững.

Vietnam Report